شیرآلات صنعت آب در هر جا که بحث جریان و انتقال سیال باشد نقش دارند. شیر وسیله ای است که در مسیر جریان نصب می‌شود و وظیفه آن کنترل جریان سیال است.
وظیفه اصلی شیرآلات قطع و وصل کردن جریان سیال، کنترل شدت جریان و جلوگیری از بازگشت جریان است.
در ادامه به معرفی اجزای اصلی شیرآلات صنعتی می‌‌پردازیم.
اجزای اصلی شیرآلات صنعتی
: (bODY) بدنه
بدنه قالب کلی شیر است که اجزای دیگر شیر را داخل خود جای داده است ، وظیفه بدنه تحمل فشار اصلی سیال و حفاظت از اجزای داخلی شیر است. بسته به نوع و کاربرد‌های شیر ، بدنه به اشکال مختلف ساخته می‌شود ، بدنه شیرآلات صنعتی معمولا فلزی یا پلیمری هستند و استفاده از برنج، برنز، چدن و فولاد در بدنه شیرآلات رایج است.
:(BONNET) درپوش
بونت یا درپوش یکی دیگر از بخش‌های مهم شیر می‌باشد. درپوش مکمل بدنه بوده و معمولا به بدنه پیچ می‌شود. وظیفه بونت نگه داشتن قطعات شیر در کنار یکدیگر است، هنگام ساخت شیر قطعات داخلی ، داخل بدنه قرار می‌گیرند سپس بونت برای نگه داری آن‌ها کنار هم ، نصب می‌شود.
درپوش بر روی ناحیه باز و بسته کردن شیر قرار می‌گیرد و در مواقعی مانند تعویض قطعه که نیاز است به اجزای داخلی شیر دسترسی پیدا کنیم ، از طریق باز کردن بونت به اجزای داخلی دسترسی پیدا می‌کنیم.
همچنین بخوانید: [راهکارهای کلیدی برای افزایش طول عمر شیرآلات صنعتی]
بونت به صورت پیچی یا فلنجی روی بدنه سوار می‌شود و انتخاب جنس آن بستگی به سیال عبوری از شیر دارد.
برخی شیرآلات صنعتی مانند شیر‌های سماوری یا بعضی شیرآلات توپی بونت ندارند و اجزای آن‌ها به روش‌های متفاوتی کنار هم قرار می‌گیرند.
: (TRIM) تریم
اجزای داخلی شیر که در تماس با سیال قرار دارند تریم نامیده می‌شوند که شامل دیسک، نشیمنگاه و دسته می‌شود.
کنترل جریان در یک شیر به دلیل وجود تریم است.
: (DISK) دیسک
دیسک قسمتی از اجزای شیرآلات است که عامل اصلی قطع و وصل شدن جریان است.
دیسک ها انواع متفاوتی دارند و می‌توانند به صورت صفحه ای،کروی،استوانه و … باشند. حرکت دیسک نیز می‌تواند به صورت چرخشی یا خطی باشد.
: (SEAT) نشیمنگاه
نشیمنگاه محل قرارگیری دیسک است. نشیمنگاه سطح درونی بدنه است که برای ایجاد آب بندس با مجرا بند اتصال پیدا می‌کند.نشیمنگاه همیشه نسبت به بدنه ثابت است.
بسته به نوع شیر از یک یا چند نشیمنگاه استفاده می‌شود ، به عنوان مثال در شیر‌های کروی و شیر‌های یکطرفه از یک نشیمنگاه و در شیر‌های دروازه ای از دو نشیمنگاه استفاده می‌شود.
در شیر‌هایی که حرکت دیسک در آن‌ها خطی است هنگامی که شیر باز است دیسک و نشیمنگاه هیچ ارتباطی با هم ندارند اما وقتی دیسک پایین می‌آید ، دیسک کاملا در نشیمنگاه می‌نشیند.
: (STEM) دسته
استم یا دسته بخش دیگر شیر است که به دیسک متصل است و با چرخش خود دیسک را نیز می‌چرخاند و باعث باز و بسته شدن شیر می‌شود.
اگر درپوش(بونت) در شیر وجود داشته باشد ، استم از میان آن عبور می‌کند و انتقال حرکت استم ممکن است به صورت نیروی خطی ، گشتاور چرخشی یا ترکیب آن‌ها باشد.
بعضی شیرآلات مانند شیر یکطرفه کنترلر خارجی ندارند پس نیازی به استم نخواهند داشت.
: (ACTUATOR) محرک شیر
محرک شیر یا اکچویتور قسمتی است که نیروی لاز جهت باز و بسته کردن یا کنترل جریان در شیر به آن اعمال می‌شود. اکچویتور به عنوان محرک دیسک و دسته عمل می‌کند.محرک می‌تواند به صورت دستی،آچاری،گیربکسی یا اتوماتیک باشد.
اکچویتورها از بیرون بدنه شیر، شیر را کنترل می‌کنند،اکچویتور یک مکانیزنم است که به صورت خودکار یا توسط ریموت شیر را از بیرون کنترل می‌کند.
برخی شیر‌ها مانند شیر یک طرفه یا شیر تخلیه فشار به این علت که از داخل به صورت خودکار خودشان را کنترل می‌کنند به اکچویتور نیازی ندارند.
